Ostatnie lata przyniosły ogromny postęp w dziedzinie sztucznej inteligencji. Ta technologia ma również istotny wpływ na rozwój sektora transportu, czego dostrzegalnym przejawem są m.in. autonomiczne samochody czy drony, jak i inteligentne systemy zarządzania ruchem. Wykorzystanie AI w transporcie otwiera nowe możliwości w zakresie bezpieczeństwa, efektywności, ekologii oraz wygody dla użytkowników.
Inteligentne samochody
Pojęcie smart cars odnosi się do pojazdów wyposażonych w zaawansowane systemy elektroniczne, takie jak: mikroprocesory wpływające na poprawę stabilności, efektywności hamowania i ogólnego komfortu jazdy, nawigacja GPS, systemy asystujące w cofaniu czy noktowizor umożliwiający wykrywanie zwierząt i ludzi poza standardowym zasięgiem wzroku kierowcy. W pierwszej dekadzie XXI wieku do smart cars dodano takie funkcje jak: dostęp do Internetu, sterowanie głosowe oraz systemy utrzymujące bezpieczną odległość od innych pojazdów i przeszkód na drodze. Ostatecznym osiągnięciem w dziedzinie inteligentnych samochodów jest pojazd autonomiczny, czyli taki, który potrafi samodzielnie się prowadzić.
Autonomiczne samochody
AI jest podstawą samochodów autonomicznych, które mogą przemieszczać się bez potrzeby ingerencji człowieka. Dzięki zastosowaniu zaawansowanych systemów sensorów i algorytmów do interpretacji danych, te pojazdy mogą bezpiecznie i efektywnie poruszać się po drogach. Na opracowywaniu samochodów autonomicznych skupiają się między innymi: Waymo, Tesla czy Baidu.
Autonomiczne drony
Oprócz autonomicznych samochodów AI jest wykorzystywana także w autonomicznych dronach. Firma Amazon opracowała usługę dostarczania przesyłek za pomocą dronów (Amazon Prime Air). Jej celem jest zapewnienie szybkiego dostarczania paczek do klientów, często w ciągu zaledwie kilkudziesięciu minut od złożenia zamówienia. Amazon wykorzystuje autonomiczne drony, aby skrócić czas dostawy i zoptymalizować procesy logistyczne. Obecnie Prime Air przechodzi testy w różnych regionach na świecie i przewiduje się, że w przyszłości usługa stanie się powszechnie dostępna.
Inteligentne systemy zarządzania ruchem
AI może analizować ogromne ilości danych z różnych źródeł, takich jak kamery monitorujące ruch, GPS czy czujniki w drogach. Dzięki temu może optymalizować przepływ ruchu, zmieniać w czasie rzeczywistym ustawienia świateł drogowych i reagować na różne nieprzewidziane sytuacje. Inteligentne systemy zarządzenia ruchem pomagają zmniejszyć korki oraz poprawić bezpieczeństwo na drogach, stosując techniki uczenia maszynowego do analizy i przewidywania wzorców ruchu.
Optymalizacja tras i logistyki
AI pozwala na efektywną analizę danych dotyczących tras, korków, pogody i innych czynników wpływających na transport. Dzięki temu można zoptymalizować trasy dla pojazdów dostawczych, co pozwala zaoszczędzić czas i paliwo. W logistyce AI pomaga w zarządzaniu łańcuchem dostaw, monitorowaniu stanów magazynowych oraz planowaniu dostaw, co zwiększa efektywność i redukuje koszty.
Sztuczna inteligencja w polskim transporcie
W 2022 roku opublikowano raport “Sztuczna inteligencja w transporce i mobilności w Polsce w 2021″, opracowany przez New Science Technology Agency. Dokument ten prezentuje cele, potencjalne kierunki rozwoju, Poziomy Gotowości Technologicznej (TRL) oraz zagrożenia wynikające z rozwoju systemów AI w sektorze transportu. Raport opiera się na danych z 2021 roku, jednak większość zawartych w nim informacji pozostaje aktualna również w dniu dzisiejszym.
Obecnie polskie firmy transportowe realizują niewiele projektów związanych z wdrażaniem sztucznej inteligencji, integracją infrastruktury i floty, a także współpracą z innymi obszarami działalności. Wynika to głównie z trudnej sytuacji gospodarczej. Przedsiębiorstwa zajmujące się transportem drogowym towarów w Polsce zmagają się z niedoborem personelu, wysokimi cenami paliwa oraz utrudnieniami wynikającymi z ograniczenia stosunków handlowych z Rosją. Kolejnym wyzwaniem jest brak odpowiedniej infrastruktury technologicznej niezbędnej do rozwoju systemów opartych na AI. Zastosowanie sztucznej inteligencji w polskim transporcie aktualnie ogranicza się do cyfryzacji obiegu dokumentów oraz monitorowania ładunków i pojazdów (visibility), zgodnie z rozporządzeniem UE dotyczącym elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego z dnia 15 lipca 2020 r.
Sara Dobosz